Các bác sĩ cho hay tỉ lệ bệnh nhân dưới 40 tuổi nhập viện vì suy thận mạn tính giai đoạn cuối đang tăng nhanh trong những năm gần đây do nhiều yếu tố khác nhau.
Các chuyên gia y tế cho hay bệnh thận đang có xu hướng trẻ hóa do nhiều nguyên nhân khác nhau như lối sống, dinh dưỡng, vận động – Ảnh: N.N.
Ngày 18-12, báo Pháp Luật TP.HCM đã tổ chức talk show “Suy thận tuổi đôi mươi: Nguy cơ và những cảnh báo”.
TS Phạm Văn Hiền – khoa thận nhân tạo Bệnh viện Chợ Rẫy – cho biết hiện nay đơn vị đang điều trị hàng trăm bệnh nhân chạy thận định kỳ và số lượt bệnh nhân chạy thận cấp cứu rất lớn mỗi ngày.
Tuy nhiên có một điều rất đáng lo ngại, tỉ lệ bệnh nhân dưới 40 tuổi nhập viện vì suy thận mạn tính giai đoạn cuối đang tăng nhanh trong những năm gần đây.
Ước tính Việt Nam có hơn 10 triệu người mắc bệnh thận mạn tính, chiếm khoảng 12,8% dân số trưởng thành. Thống kê 3 tháng đầu của năm 2024 tại bệnh viện, trong số 450 bệnh nhân chạy thận định kỳ có khoảng 15% dưới 35 tuổi.
Bác sĩ Bùi Thị Ngọc Yến – cán bộ giảng dạy bộ môn nội Đại học Y dược TP.HCM – nhấn mạnh một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng suy thận trẻ hóa là do lối sống bất lợi của người trẻ.
Việc sử dụng thực phẩm nhanh, đồ ngọt, thức ăn nhiều đường và béo, kết hợp với ít vận động, đang làm gia tăng tình trạng béo phì, tăng huyết áp, tiểu đường và rối loạn chuyển hóa ở người trẻ.
Ví dụ như các món ăn phổ biến như: trà sữa, mì cay, bánh ngọt thường chứa nhiều đường và muối, có thể gây hại cho thận. Ngoài ra, giảm cân không đúng cách như cắt giảm carbohydrate, tăng chất béo và protein cũng ảnh hưởng không tốt đến thận.
Bác sĩ Trần Lê Quân – Phòng khám đa khoa Ngọc Minh – cũng cảnh báo tình trạng nhiều người trẻ thường xuyên lạm dụng nước tăng lực hoặc cà phê đậm để chạy deadline khiến thận làm việc nhiều, dễ mất cân bằng nước, điện giải trong thời gian dài sẽ gây tổn thương thận.
Tốt nhất nên uống nước trước khi sử dụng cà phê và nước tăng lực, lượng nước nạp vào cơ thể cần nhiều gấp 3 lần so với lượng caffeine nạp vào cơ thể, tránh bị mất nước dẫn đến hại thận. Điều tương tự cũng xảy ra khi uống rượu bia.
TS Hiền nhấn mạnh rằng mất nước không chỉ đơn giản là cảm giác khát mà còn làm cơ thể mất cân bằng nước và điện giải, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan, đặc biệt là thận.
Khi tình trạng mất nước xảy ra thường xuyên, ví dụ do uống rượu nhiều, thận phải hoạt động liên tục để bù đắp mất nước, lâu dần có thể dẫn đến tổn thương thận và tăng nguy cơ suy thận hoặc bệnh thận mạn tính.
Gánh nặng chi phí chạy thận
Các bác sĩ cho hay hiện chi phí chạy thận nhân tạo là gánh nặng lớn đối với người bệnh và gia đình. Tại Việt Nam, nếu không có bảo hiểm y tế, chi phí mỗi lần chạy thận dao động từ 700.000 đồng đến hơn 1 triệu đồng.
Với tần suất ba lần mỗi tuần, tổng chi phí có thể lên tới 10 – 15 triệu đồng mỗi tháng, chưa kể các chi phí phát sinh như thuốc men, xét nghiệm, đi lại và chăm sóc.
Bảo hiểm y tế hiện nay chi trả khoảng 80 – 100% chi phí chạy thận cho người bệnh đúng tuyến, theo quy định của Bộ Y tế. Tuy nhiên, người bệnh vẫn phải đồng chi trả một phần nhất định, cùng với các chi phí gián tiếp khác.
Ghép thận tại Việt Nam đã có nhiều bước tiến lớn với tỉ lệ sống sau ghép cao, đạt trên 95% sau 5 năm ở nhiều trung tâm lớn. Tuy nhiên, nguồn thận hiến vẫn còn rất hạn chế so với nhu cầu. Phần lớn ca ghép hiện nay là từ người cho sống trong gia đình.
Để phòng bệnh, các bác sĩ khuyến cáo nên chủ động kiểm tra chức năng thận định kỳ, việc khám và tầm soát giúp phát hiện bệnh thận mạn trước khi biến chứng nặng, giữ chức năng thận lâu hơn.